In 1930 vond A.J. Wierts op zijn erf in het Zuid-Limburgse Simpelveld een Romeinse sarcofaag. Wierts had al eerder zandstenen sarcofagen gevonden bij zijn graafwerkzaamheden, maar die waren leeg en onversierd geweest. Deze sarcofaag – die later ‘De Dame van Simpelveld’ werd genoemd – was rijkelijk versierd en bood archeologen een schat aan informatie.
Wat bijzonder is aan deze sarcofaag is dat niet de buitenkant versierd is, maar de binnenkant. Allereerst zijn er een aantal nissen gebeeldhouwd die bedoeld waren voor grafgiften, al zijn deze schatten helaas grotendeels door grafrovers meegenomen. Verder zijn verschillende meubelstukken gebeeldhouwd, waaronder een bank, een stoel en een wandtafel versierd met leeuwenkoppen en – klauwen. Omdat de meeste meubels in de 2e en 3e eeuw van hout werden gemaakt en dus vergankelijk waren, geeft dit beeldhouwwerk archeologen een uniek inkijkje in het Romeinse meubilair uit die tijd en regio.
In de sarcofaag is ook een villa met een badgebouw gebeeldhouwd. Archeologen zijn in de het omliggende gebied op zoek gegaan en vonden in 1937 de fundamenten van een villa.
Omdat deze grondsporen overeenkomen met de villa die in de sarcofaag te zien is, is het aannemelijk dat dit de villa van de ‘Dame van Simpelveld’ is geweest.
Het meest opvallende beeldhouwwerk in de sarcofaag is namelijk een dame, liggend op een bank. Waarschijnlijk is de sarcofaag voor deze dame gemaakt, om haar crematieresten in op te bergen. Wie de opdracht voor het maken van de sarcofaag heeft gegeven is niet bekend. Het kan zijn dat ze dit zelf is geweest, of bijvoorbeeld haar echtgenoot. Uit de overgebleven grafgiften – zoals gouden sieraden, een zilveren spiegeltje, een glazen flesje en een aardewerken wijnkruik – wordt wel duidelijk dat de Dame van Simpelveld een rijke vrouw moet zijn geweest. Waarschijnlijk heeft ze tot de Romeinse of Gallo-Romeinse elite behoord.
De originele sarcofaag van ‘Dame van Simpelveld’ is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden te bewonderen. Er zijn 2 kopieën te bekijken in de Romeinse expositie in Bocholtz en een in het Thermenmuseum in Heerlen.
De binnenkant van de Sarcofaag van Simpelveld gefotografeerd
in
het Rijksmuseum van Oudheden, waar de sarcofaag te bewonderen is.
Fragment waarin getoond wordt hoe in
het Rijksmuseum van Oudheden
de sarcofaag van Simpelveld wordt gerestaureerd. Doordat het museum i.v.m. Covid gesloten is, kunnen bezoekers de restauratie niet live bekijken, maar met deze timelapse kan toch een indruk worden gegeven van hoe deze precieze en
secure klus in zijn werk gaat.
‘Bij nader onderzoek van deze vondst door dr. Beckers te Beek is gebleken, dat zij een der mooiste Romeinsche gaat worden, die we in Limburg al hebben gedaan. Bij de opening n.l. der zandsteenen kist, bleek zij inwendig helemaal in haut relief gebeeldhouwd te zijn.’
Uit een krantenbericht uit de Limburger Koerier van 15 december 1930.
‘Iunoni meae’
Op de ring aan het rechterhand van de Dame van Simpelveld staat deze inscriptie.
De vertaling luidt ‘voor mijn Juno’, waarschijnlijk de naam van haar echtgenoot.
Voorleesverhaal ‘Een wonderlijke vondst’
Uit: Iemand in het bijzonder; verhalen over markante vrouwen (2019) van auteur Arend van Dam en illustrator Klompmaker.
Brugklas
10 minuten
Oudheid
De groei van het Romeinse imperium waar door de Grieks-Romeinse cultuur
zich in Europa verspreidde.
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
De 'F' in F-site staat voor feminisme.
Onze missie is om de geschiedenisles inclusiever te maken door onderbelichte verhalen van vrouwen zichtbaar te maken.
Zo geven we een nieuwe generatie een vollediger beeld van ons verleden.