Dame van Simpelveld

'Een unieke vondst van onschatbare waarde’

Portret van Dame van Simpelveld door illustrator Marijke Klompmaker in het kader van de verhalenbundel Iemand in het bijzonder; verhalen over markante vrouwen (2019) van auteur Arend van Dam.

Over de dame van Simpelveld

(eind 2e eeuw n.C.)

In 1930 vond A.J. Wierts op zijn erf in het Zuid-Limburgse Simpelveld een Romeinse sarcofaag. Wierts had al eerder zandstenen sarcofagen gevonden bij zijn graafwerkzaamheden, maar die waren leeg en onversierd geweest. Deze sarcofaag – die later ‘De Dame van Simpelveld’ werd genoemd – was rijkelijk versierd en bood archeologen een schat aan informatie. 


Wat bijzonder is aan deze sarcofaag is dat niet de buitenkant versierd is, maar de binnenkant. Allereerst zijn er een aantal nissen gebeeldhouwd die bedoeld waren voor grafgiften, al zijn deze schatten helaas grotendeels door grafrovers meegenomen. Verder zijn verschillende meubelstukken gebeeldhouwd, waaronder een bank, een stoel en een wandtafel versierd met leeuwenkoppen en – klauwen. Omdat de meeste meubels in de 2e en 3e eeuw van hout werden gemaakt en dus vergankelijk waren, geeft dit beeldhouwwerk archeologen een uniek inkijkje in het Romeinse meubilair uit die tijd en regio. 


In de sarcofaag is ook een villa met een badgebouw gebeeldhouwd. Archeologen zijn in de  het omliggende gebied op zoek gegaan en vonden in 1937 de fundamenten van een villa.

Omdat deze grondsporen overeenkomen met de villa die in de sarcofaag te zien is, is het aannemelijk dat dit de villa van de ‘Dame van Simpelveld’ is geweest.


Het meest opvallende beeldhouwwerk in de sarcofaag is namelijk een dame, liggend op een bank. Waarschijnlijk is de sarcofaag voor deze dame gemaakt, om haar crematieresten in op te bergen. Wie de opdracht voor het maken van de sarcofaag heeft gegeven is niet bekend. Het kan zijn dat ze dit zelf is geweest, of bijvoorbeeld haar echtgenoot. Uit de overgebleven grafgiften – zoals gouden sieraden, een zilveren spiegeltje, een glazen flesje en een aardewerken wijnkruik – wordt wel duidelijk dat de Dame van Simpelveld een rijke vrouw moet zijn geweest. Waarschijnlijk heeft ze tot de Romeinse of Gallo-Romeinse elite behoord.


De originele sarcofaag van ‘Dame van Simpelveld’ is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden te bewonderen. Er zijn 2 kopieën te bekijken in de Romeinse expositie in Bocholtz en een in het Thermenmuseum in Heerlen.

De binnenkant van de Sarcofaag van Simpelveld gefotografeerd
in
het Rijksmuseum van Oudheden, waar de sarcofaag te bewonderen is.

Fragment waarin getoond wordt hoe in het Rijksmuseum van Oudheden de sarcofaag van Simpelveld wordt gerestaureerd. Doordat het museum i.v.m. Covid gesloten is, kunnen bezoekers de restauratie niet live bekijken, maar met deze timelapse kan toch een indruk worden gegeven van hoe deze precieze en
secure klus in zijn werk gaat.


Facts

In 1930 is in Simpelveld een sarcofaag gevonden met aan de binnenkant uniek beeldhouwwerk, grafgiften en crematieresten. Het meest opvallende beeldhouwwerk is een liggende dame:

de Dame van Simpelveld.


Omdat de meeste meubels in de 2e en 3e eeuw van hout werden gemaakt en dus vergankelijk waren, geeft dit gebeeldhouwde meubilair archeologen een uniek inkijkje in de Romeinse meubels.


In de sarcofaag is een villa gebeeldhouwd die sterk lijkt op de grondsporen van een villa
die in 1937 in de omgeving van Simpelveld werden gevonden.


De dure grafgiften die in de sarcofaag zijn gevonden tonen aan dat de ‘Dame van Simpelveld’
rijk geweest moet zijn. 


Je kunt de originele sarcofaag van de Dame van Simpelveld bewonderen in
het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.


Quotes


‘Bij nader onderzoek van deze vondst door dr. Beckers te Beek is gebleken, dat zij een der mooiste Romeinsche gaat worden, die we in Limburg al hebben gedaan. Bij de opening n.l. der zandsteenen kist, bleek zij inwendig helemaal in haut relief gebeeldhouwd te zijn.’ 

Uit een krantenbericht uit de Limburger Koerier van 15 december 1930.


‘Iunoni meae’

Op de ring aan het rechterhand van de Dame van Simpelveld staat deze inscriptie.
De vertaling luidt ‘voor mijn Juno’, waarschijnlijk de naam van haar echtgenoot.

Download het voorleesverhaal

Opdracht:




Niveau:

Tijd:

Periode:


Kenmerken:

Voorleesverhaal ‘Een wonderlijke vondst’
Uit: Iemand in het bijzonder; verhalen over markante vrouwen (2019) van auteur Arend van Dam en illustrator Klompmaker.


Brugklas

10 minuten

Oudheid


De groei van het Romeinse imperium waar door de Grieks-Romeinse cultuur
zich in Europa verspreidde.

De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

Share by: