Keumalahayati

'De admiraal uit Atjeh met een eigen vrouwenleger’

Het graf van Malahayati in Indonesië.

Over Malahayati 

(16e eeuw)

Malahayati was de eerste vrouwelijke admiraal van de moderne tijd. Zij werd de beschermer van de scheepvaartroutes rond Malakka en het sultanaat Atjeh op het moderne Sumatra (eiland van Indonesië), waar ze in de koninklijke marine diende.


Als dochter van een admiraal werd ze geboren met zeebenen. Ze studeerde aan de koninklijke militaire academie van Atjeh en trouwde met een zeeman, die kort daarna omkwam tijdens een gevecht met Portugese kolonisten. Malahayati vroeg de sultan om haar eigen leger te mogen vormen en terug te vechten. Zo verzamelde ze 2000 vrouwen die ook hun man in de strijd hadden verloren en noemde haar vrouwenleger Inong Balee (‘weduwen’). 


Na de komst van de Portugezen begon Atjeh een grotere vloot op te bouwen, en de sultan benoemde Malahayati tot eerste admiraal (laksamana).

In 1599 vochten de Inong Balee tegen de Nederlandser Cornelis de Houtman toen die het sultanaat Atjeh aanviel. Hij sneuvelde na enkele hevige gevechten. In 1600 eiste Malahayati dat de Nederlandse admiraal Jacob van Neck gearresteerd werd nadat Nederlandse schepen een koopvaartschip uit Atjeh overvielen. 


Ze blokkeerde de daaropvolgende Nederlandse expedities. Maurits van Oranje stuurde gezanten naar Malahayati om zich te verontschuldigen en in 1601 kwam het tot een staakt-het-vuren. Malahayati vroeg om 50.000 Nederlandse guldens ter compensatie van het schip en liet Nederlandse gevangenen vrij. Ook onderhandelde ze in 1602 met de Engelsen, gestuurd door Elizabeth I, die een doorgang naar Java zochten. 


Malahayati stierf tijdens een gevecht met de Portugese vloot bij Teuluk Krueng Raya.

Comic over Keumalahayati uit 2017.

Facts

Malahayati was de eerste vrouwelijke admiraal ter wereld. 


Zij had de leiding over de koninklijke vloot van het Sultanaat Atjeh aan het einde van de zestiende en begin van de zeventiende eeuw.


Haar verhaal past binnen het stereotype van ‘de gemartelde krijger-weduwe van stand’ te passen,
die in veel verhalen uit Zuidoost-Azië terug te vinden is.


Er zijn talloze ziekenhuizen, havens, schepen en wegen op Sumatra naar haar vernoemd.


In november 2017 werd Malahayati door de Indonesische president Joko Widodo officieel tot
nationale heldin benoemd.

Quotes

‘Een vrouw is [de Sultans] Admiraal, want hij zal geen mannen vertrouwen.’ 

Engelse kapitein John Davis, reisverslag van zijn bezoek aan Atjeh in 1599 in The Voyages and Works of John Davis the Navigator, ed. Albert Hastings Markham (1880).

‘Lang voordat er over emancipatie werd gesproken, was Atjeh zich bewust van gelijkheid voor vrouwen. Ze stonden in de voorhoede van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Ze hadden een vrouwelijke commandant die duizenden troepen leidde in de oerwouden en bergen. Ze hadden zelfs allemaal vrouwelijke troepen die bekend stonden als Inong Bale.’

Martha Tilaar Puspita Martha, The True Exotic Colors of Indonesia.

Download de opdracht

Opdracht:

Niveau:

Tijd:

Periode:


Kenmerken:

Admiraal Malahayati en haar vrouwenleger

2 havo, vwo en bovenbouw havo, vwo

10 minuten

Vroegmoderne tijd


Het begin van de Europese expansie overzee.

Share by: