Kenau

'De Hollandse Heldinne die in 1573 met speer en geweer Haarlem verdedigde’

Een schilderij uit de 1854 die een sterk gedramatiseerde versie van Kenau op
de wallen van Haarlem laat zien, Barend Wijnveld.

Over Kenau 

(1526 tot 1588)

Kenau Simonsdochter Hasselaer was een scheepsbouwer en houthandelaar die volgens de legende tijdens de Tachtigjarige Oorlog Haarlem verdedigde tegen de Spanjaarden. 


Na het overlijden van haar man erfde Kenau zijn scheepswerf. Ze werd een succesvolle zakenvrouw. Ze leverde hout en schepen aan de stad Haarlem en ondersteunde daarmee het verzet tegen de Spanjaarden. Ze handelde ook in panden en leende soms tegen rente geld uit.


Kenau werd beroemd als hoofdrolspeelster in de legende over het vrouwelijk verzet tijdens het Beleg van Haarlem tijdens de Nederlandse Opstand. Een leger van 300 vrouwen zou onder Kenau’s gezag de Spaanse vijand hebben aangevallen met speren en hete pek. 

Zoals een echte legende betaamt, is er veel onduidelijk over Kenaus werkelijke rol bij het verzet. Wel zeker is dat waar Kenau’s moed werd geprezen, haar de  vrouwelijkheid werd ontnomen.  Ze werd bekend als een ‘een seer manlycke vrou’ en ‘een moedighe mannin’. 

 

Kenau stierf op raadselachtige wijze. Ze vertrok in 1588 op haar schip naar Noorwegen om hout te halen, maar is nooit meer teruggekomen. Kenau’s dood is al even raadselachtig als haar leven.

Schilderij Kenau Simonsdochter Hasselaer,
maker onbekend circa 1577-1600 (Rijksmuseum).

Facts

Kenau was een scheepsbouwer en houthandelaar.


Ze ging de boeken in als kapitein Kenau die met een leger van 300 vrouwen de Spanjaarden aanviel
met speer en hete pek.


Ze werd een geliefd onderwerp om over te schrijven in toneelstukken, liederen en boeken.


Al in haar eigen tijd was Kenau een bekendheid.


Het woord kenau betekent tegenwoordig ‘manwijf’ of ‘bazige vrouw’, maar wordt door activisten
ook wel als geuzennaam gebruikt.

Quotes

‘Er stond geen enkele vrouw op Alva's lijst, en het zou de Spanjaarden ook  hun eer te na zijn geweest: toegeven dat de beste soldaten van de wereld  last hadden gehad van een vrouw, dat was ondenkbaar.’ 

Historicia Els Kloek spreekt de mannen tegen die Kenau's rol in de  geschiedenis ontkrachten vanwege gebrek aan bewijs. Zij beschrijft hoe  vrouwen bewust uit de geschiedenis zijn weggelaten.

‘Bijzondere vermelding verdient een zeer mannelijke vrouw, die met recht een mannin genoemd kan worden. (...)Zonder ophouden heeft ze met schelden en schimpen de vijanden gekweld en getergd.’

Tijdgenoot Johannes Arcerius deed in 1573 verslag van het beslag van Haarlem.

Download de opdracht

Opdracht:

Niveau:

Tijd:


Periode:


Kenmerken:

Kenau: beroemd en berucht

Onderbouw vmbo, havo, vwo en bovenbouw vmbo, havo, vwo

Vraag 1: 15 minuten, vraag 2: 20 minuten,
extra opdracht: 20 minuten

Vroegmoderne tijd


Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van
een Nederlandse staat.

Share by: